Router gibi fiziksel araçlar kullanarak, ağımızı genişletme ihtiyacı duyabiliriz. Bunun için Subnet’ler veya Network segmentleri oluşturmamız gerekir. Ayrıca var olan bir Network’ü daha etkili ve hızlı kullanmak için ufak Subnet’lere ayırma ihtiyacıda duyabiliriz.
Büyük ağ yapılarında Subnet Mask’ın basit yapısı olan 0 ve 255rakamları dışına çıkılabilir. Subnet Mask içindeki bir oktet, içindeki bit’ler alt bölümlemeler (Subnet) için kullanılabilir.
Subnet Nedir ?
Network içinde diğer kısımlardan Router veya Router’lar ile ayrılan fiziksel segment’e Subnet adı verilir. Özellikle network trafiğini azaltmak veya farklı network teknolojilerini kullanmak (Ethernet, Token Ring, vs.. ) için Subnet’lere ayırma ihtiyacı duyulur. Aynı network içinde ayrılan Subnet’lerin ; Network ID’leri ayrı olması gerektiğinden, elimizde bulunan IP sınıfı ile yeni bir Subnet üretmemiz gerekir. Bu işleme kısaca IP Hesaplamaları adı veriyoruz.
Örneğin ; 300 bilgisayarlı bir ağımız olsun, bu bilgisayarların aynı network içinde olduğunu düşünürsek , Network trafiği oldukça fazla olacaktır. Ancak bu bilgisayarları 50’şerlik grup ile 6 Subnet’e ayırarak router’lar ile birbirine bağlar isek, çalışma verimliliğini oldukça artırmış oluruz. Bu subnet’e ayırma işlemi; gerçek IP kullandığımız zaman önem kazanır, yoksa kapalı bir network içinde yani; internet’e açılmayan yapıda her bir subnet’e istediğinizNetwork ID’sine sahip IP adresleri atayabilirsiniz. Bunun için her subnet’deki Network ID’lerinin birbirine farklı olmasına dikkat etmeniz yeterlidir.
IP Hesaplamaları
Bir Network ID’yi Subnet’lere ayırıp kullanırken, şu sonuçlar karşımıza çıkacaktır.
– Kaç Subnet’e bölünebilir ?
– Yeni Subnet Mask.
– Her Subnet için kullanılacak IP adres aralıkları.
– Her Subnet içinde kullanılacak IP sayısı.
– Toplam IP sayısı.
Şimdi IP hesaplamasını formülize edelim.
Örnek:
Elimizde kullandığımız 192.168.5.0/24 bir C Class Network’ümüz olsun. Bu network’ü 6 Subnet’e ayırmayı düşünelim. İstediğimiz yeni Subnet Mask’ımız ne olacak ? Her subnet içinde kullanacağımız IP adresleri ve her Subnet içindeki maksimum Host sayısı ne kadar olacaktır ? Ayrıca kullanılabilecek toplam IP sayısı ne kadar olacaktır ?
Önemli : 192.168.5.0 /24 yapısındaki 24 sayısı Subnet Mask’ı ifade eden bir sayıdır. Yani ; 11111111 11111111 11111111 00000000 ikilik düzenindeki 1’lerin sayısını göstermektedir. Bunun ondalık tabandaki karşılığı255.255.255.0 ‘dır.
1- 2n>=Subnet Sayısı
Yukarıdaki formül kullanılarak, bölünebilecek maksimum Subnet sayısı ve yeni Subnet Mask için kullanılabilecek Bit sayısı (n) hesaplanır.
Biz örneğimizde network’ümüzü 6 subnet’e bölmeyi planlıyoruz. Formülde “6” değerini Subnet sayısı kısmına yazarsak;
2n> = 6
Bu değeri sağlayan en küçük “n” değeri “3” olur. Formülde “n” değerini yerine koyarak yeniden hesaplama yaptığımızda; 23=8 değeri bulunur.
Sonuç olarak biz “6” Subnet’e bölmek istesek bile “8” Subnet’e bölünen bir yapı oluşuyor. Biz “6” subnet’i kullanıp, kalan “2” subnet’i ise ilerleyen zamanlarda kullanmak üzere yedekte tutabiliriz.
2- İlk adımda bulunan “n” değeri, aynı zamanda yeni Subnet Mask’ımızı belirlemekte kullanılacaktır.
Yeni Subnet Mask = Eski Subnet Mask + n
Yukarıdaki formülde değerleri yerine koyarsak;
Yeni Subnet Mask = 24+3
Yeni Subnet Mask = 27 değeri bulunur.
27 değerinin 2’lik düzende açılımı;
11111111 11111111 11111111 11100000
10’luk düzendeki karşılığı ise; yeni Subnet Mask’ımızı belirleyecektir;
255.255.255.224
3- Sağdan en son 1’in değeri ise; HOST ID’leri belirleyecektir.
11100000 ———————- 25=32
Buna göre her Subnet içinde kullanılacak IP adresleri ise aşağıdaki şekilde olacaktır. Bu aralıklarla ilk ve son numara yazılmamıştır. Çünkü ilk numara yeni Network ID’yi , son numara ise o Network’ün Broadcast adresinitemsil ettiği için IP atamasında kullanılmayacaktır.
Aşağıda bulunan listedeki IP adresleri, kullanılabilir IP adresleridir.
| SUBNET | BAŞLANGIÇ | BİTİŞ |
| 1. Subnet | 192.168.5.1 | 192.168.5.30 |
| 2. Subnet | 192.168.5.30 | 192.168.5.62 |
| 3. Subnet | 192.168.5.65 | 192.168.5.94 |
| 4. Subnet | 192.168.5.97 | 192.168.5.126 |
| 5. Subnet | 192.168.5.129 | 192.168.5.158 |
| 6. Subnet | 192.168.5.161 | 192.168.5.190 |
| 7. Subnet | 192.168.5.193 | 192.168.5.222 |
| 8. Subnet | 192.168.5.225 | 192.168.5.254 |
4- Burada 1. Subnet için aralık; 192.168.5.0-192.168.1.31 arasındadır. Ancak 192.168.5.0 Network ID’yi ve192.168.5.31 ise Broadcast adresini gösterdiği için kullanılamayan IP adresleridir. Aynı yapı diğer Subnet’ler içinde geçerlidir. Dolayısı ile her Subnet için 2 adet IP adresinin kaybı sözkonusudur.
O zaman; Her subnet’de bulunan IP sayısı = 2n-2
Formülünden Subnet’de kullanılacak IP sayısını hesaplayabiliriz. Burada “n” yerine Subnet Mask içindeki toplam “0” sayısı yazılacaktır.
Formülü uyguladığımız zaman ;
Her subnet içinde bulunan IP Sayısı = 25-2 = 30 (Örneğe göre her subnet içinde 30 adet IP kullanabiliriz. )
5- Toplam kullanılabilecek IP adresi sayısını hesaplamak için ise;
Toplam IP Sayısı = Her Subnet’de bulunan IP Sayısı x Subnet Sayısı
Toplam IP Sayısı = 30 x8 =240
Normal bir network’de “254” adet kullanabileceiğimiz IP adresi (192.168.5.1 – 192.168.5.24) sayısı “240” a düşerek, 14 IP adresinin kaybı söz konusu olacaktır. Ancak Network’ü daha hızlı kullanmak adına bu kayıplar göz ardı edilebilir.